شاک ويو تراپی
شاک ويو تراپی نوعی روش درمانی است كه درآن از امواج پر قدرت مكانيكی ( مشابه امواج صوتي اما با سرعت بسيار بالاتر ) براي درمان انواع مختلفي از دردهاي عضلانی – اسكلتی استفاده می شود. در ابتدا از شاک ويو براي درمان سنگهاي كليه استفاده مي شد و از سال ۱۹۹۰ براي درمان اختلالات تاندونی هم به كار گرفته شد .تعداد كم جلسات درماني ( سه تا پنج جلسه با فاصله يك هفته) ، غير تهاجمي بودن و عدم نياز به مصرف دارو ، آن را به روشی مناسب براي درمان بسياري از اختلالات عضلانی- اسكلتی تبديل كرده است.
مكانيسم اثر شاک ويو
۱-توليد رگهاي خوني جديد: شاک ويو باعث ايجاد رگهاي خوني (نئوواسكولاريزاسيون) در بافتهاي آسيب ديده مي شوند . اين رگهاي جديد اكسيژن و مواد غذايي مورد نياز بافتهاي در حال ترميم را تامين مي كنند و موجب بهبودي تاندون و استخوان آسيب ديده مي شوند.
۲-بر عكس كردن فرايند التهاب مزمن: هر گاه بافتي دچار آسيب شود در آن التهاب حاد رخ مي دهد كه هدف آن ترمييم ضايعه مي باشد.اگر اين فرايند به خوبي پيش نرود تبديل به التهاب مزمن مي شود كه تخريب بافت و درد مزمن را در پي دارد. شاک ويو تراپی و امواج پر قدرت آن ، باعث افزايش فعاليت سلولهايي به نام ماست سل مي شوند كه به نوبه خود موادي را از خود ترشح مي كنند كه ابتدا فرايند التهابي را تشديد مي كنند و در ادامه به بهبودي نرمال و فرايند ترميم منجر مي شوند.
۳-تحريك توليد كلاژن: يكي از اجزائ ضروري ترميم بافتهاي آسيب ديده عضلانی-اسكلتی، توليد مقادير كافي كلاژن مي باشد. شاک ويو با تسريع و تحريك توليد كلاژن و بهبود راستاي الياف كلاژن ، تاندونهاي آسيب ديده را ترميم مي كند.
۴-جذب كلسيم رسوب كرده در تاندونها
۵-كاهش مقدار عواملي كه در ايجاد درد موثرند از جمله ماده پی
با توجه به موارد ياد شده ، مشخص است كه شاک ويو تراپی عمدتا براي درمان دردهاي مزمن عضلاني-اسكلتي به كار مي رود و براي ضايعات حاد توصيه نمي شود.
مواردي كه با شاک ويو تراپی قابل درمان هستند:
۱-دردهاي ناحيه شانه از جمله التهاب تاندون ناشي از رسوب كلسيم و سندرم درد ساب اكروميال
۲-آرنج تنيس بازان
۳-سندرم درد تروكانتر بزرگ
۴-درد لبه تحتاني كشكك زانو
۵-بيماري ازگود – شلاتر
۶-شين اسپلينت(درد قسمت داخلي استخوان ساق )
۷-ضايعه تاندون آشيل
۸-خار پاشنه(فاشئيت پلنتار)
۹-سندرم درد مايو فاشيال
۱۰-زخمهاي حاد و مزمن
۱۱- ادم لنفاوي اوليه وثانويه
۱۲-جوش نخوردن يا دير جوش خوردن شكستگيها
از شاک ويو تراپی براي درمان مواردي از قبيل آرتروز زانو ، انگشت ماشه اي و نروماي مورتون هم استفاده شده است.
مواردی كه استفاده از شاک ويو ممنوع مي باشد
۱-بر روي ارگانهاي پر از هوا مانند ريه ها و روده
۲-تاندونهاي در شرف پارگي
۳- بارداري
۴-سنين زير ۱۸ سال( به جز بيماري ازگوت-شلاتر . و در ساير موارد بعد از عكس برداري و اطمينان از بسته بودن صفحه رشد)
۵-بيماراني كه داروهاي ضد انعقاد استفاده مي كنند.
۶-بيماريهاي انعقادي
۷-بافتهاي داراي تومر يا عفونت
۸-بيماراني كه كورتون مصرف مي كنند يا در محل ضايعه در ۶ هفته اخير كورتون تزريق شده است.
عوارض استفاده از شاک ويو تراپی
در صورتي كه موارد فوق در نظر گرفته شوند و درمان توسط پزشك يا تراپيست آموزش ديده انجام شود عارضه قابل توجهي ندارد . درمان با شاک ويو (شاک ویو تراپی) تا حدودي دردناك است ولي قابل تحمل مي باشد و گاهي در محل درمان قرمزي ، تورم مختصر و يا خونمردگيهاي خفيفي رخ مي دهد كه نباز به اقدام خاصي ندارند و خود به خود از بين مي روند. در موارد كمي امكان دارد درد يك الي دو روز كمي تشديد شود.
تعداد جلسات مورد نياز و مواردی كه بايد در حين درمان شاک ویو تراپی رعايت شود:
تعداد جلسات مورد نياز برای شاک ویو تراپی در اكثر موارد سه جلسه است كه با فاصله يك هفته انجام مي شود . در طي درمان از مصرف داروهاي ضد التهاب غير استروئيدي مانند ديكلوفناك بايد اجتناب شود و نبايد از گرما يا سرما در موضع درمان استفاده شود. گاهي تا شش هفته بعد از آخرين جلسه درماني زمان لازم است تا اثرات درمان به طور كامل نمايان شود.
همانگونه که اشاره شد شاک ویوتراپی دارای دو گونه اثر است ، اثر کوتاه مدت و سریع در کاهش درد ، که ناشی از تخلیه ماده پی (substance p) از انتهای رشته های عصبی سی (c-fibre) که مسوول انتقال حس درد هستند ، می باشد و اثر تاخیری و طولانی مدت که بعلت بازسازی (regeneration) بافت آسیب دیده میباشد.
اثر دوم که به علت توانایی شاک ویو در برانگیختن فرایند خود ترمیمی (self-healing process) رخ می دهد ،اثر اصلی و مورد انتظار در درمان با شاک ویو است.این فرایند زمانبر است و گاهی ۱٫۵ تا ۳ ماه بعد از پایان دروه درمان به طول می انجامد وبه این دلیل است که در درمان ضایعات مزمن بهتراست برای تصمیم گیری در مورد به کارگیری روشهای درمانی دیگر مانند انواع تزریقات یا جراحی ، این زمان سپری شود.
دستگاه شاک ویو مورد استفاده در مطب swiss dolorclast می باشد که مطالعات انجام شده با آن تعداد سه وگاهی پنج جلسه را در درمان اغلب بیماریها کافی می دانند ولی می توان تعداد جلسات را تا بهبودی کامل ادامه داد به شرط اینکه از هشت تا ده جلسه تجاوز نکند.
فاصله یک هفته ای بین جلسات را در صورتی که درد و التهاب ناشی از شاک ویو فروکش کرده باشد می توان به چهار روز کاهش داد.
از شاک ویو معمولا برای درمان درهای مزمن استفاده می شود . استفاده از آن در دردهای حاد عضلانی-اسکلتی عموما امکان پذیر می باشد هرچند مطالعات انجام شده در این خصوص اندک ومحدود می باشند .