سندرم درد مايوفاشيال

ماهيچه هاي بدن به تنهايي بزركترين ارگان بدن را تشكيل مي دهند و نزديك به پنجاه در صد از وزن بدن را شامل مي شوند.دويست جفت ماهيچه اين مجموعه را تشكيل مي دهند كه هر كدام از آنها مي توانند منشا ايجاد درد باشند.در حالي كه در بررسي در دهای عضلانی –اسكلتی به مفاصل ، استخوانها، تاندونها و ليگامانها توجه مي شود ، معمولا دردهاي با منشا عضله مورد غفلت واقع مي شود و اين در حالي است كه دردهاي با منشا عضلات از شيوع بسيار  بالايي برخوردار هستند. شايعترين فرم درد با منشا ماهيچه اي ، سندرم درد مايوفاشيال است كه مشخصه آن وجود  نقاط خاصي در عضله به نام نقطه ماشه اي يا تريگر پوينت (Trigger Point Complex) است. نقاط ماشه اي اگر تحت فشار يا كشش قرار گيرند ، درد ايجاد مي كنندکه به آن سندرم درد مايوفاشيال گویند.

نقطه ماشه اي يا تريگر پوينت چيست؟

يك عضله از تعداد زيادي رشته يا الياف عضلاني تشكيل مي شود كه اين رشته هاي عضلاني با دارا بودن اجزائ انقباضي خاص، مسوول كوتاه و بلند شدن طول عضله يا به عبارتي انقباظ و انبساط  ماهيچه هستند.اگر به هر دليلي تعدادي از اين رشته هاي عضلاني، در حالت انقباظ باقي بمانند، دردناك و سفت مي شوند و طنابهاي عضلاني و نقاط ماشه اي را بوجود مي آورند.اين الياف عضلاني كوتاه و سفت شده، كه در معاينه قابل لمس هستند ، اصطلاحا طناب عضلاني يا تات باند(taut band) ناميده مي شوند  و در محل  خاصي ازاين  طناب عضلاني ، نقطه حساس و درد ناكي ايجاد مي شود كه همان  نقطه ماشه اي يا تريگر پوينت است. نقطه ماشه اي يا تريگر پوينت ، دو نوع اصلي دارد:

۱- نقطه ماشه اي فعال يا اكتيو كه درد ايجاد مي كند.

۲- نقطه ماشه اي نهفته يا غير فعال (latent) كه خودبخود درد ايجاد نمي كند ولي باعث كوتاهي ، سفتي و اختلال عملكرد عضله ميشود.

نقطه ماشه اي فعال گاهي اوقات با استراحت دادن به عضله ،به  تريگر پوينت نهفته تبديل مي شود و درد از بين مي رود . ولي مي تواند مجددا با فعاليت شديد عضله ، به نقطه ماشه اي فعال تبديل شود و درد عود نمايد.

درد ناشي از نقاط ماشه اي ، معولا مبهم  و عمقي مي باشد و به سختي مي توان محدوده آن را مشخص كرد .شدت آن از كم تا درد بسيار شديد متغير مي باشد و در اغلب مواقع درد در محلي دور از نقطه ماشه اي احساس مي شود كه همين امر مي تواند تشخيص سندرم درد مايو فاشيال را دشوار سازد. در بسياري از موارد چندين عضله دچار نقاط ماشه اي  مي باشند و از آنجا كه هر عضله الگوي درد خاص خود را دارد ، اين امر باعث پيچيدگي موضوع شده، موجب مي شود بيمار تا قبل از تشخيص درست و درمان مناسب به پزشكان زيادي مراجعه كرده باشد.

چه عواملي باعث ايجاد نقاط ماشه اي یا سندرم درد مايوفاشيال مي شوند؟

معمولا يك عضله زماني دچار سندرم درد مايوفاشيال يا نقاط ماشه اي ميشود كه به طور ناگهاني و حاد ، بالاتر از سطحي ازفعاليت  كه به آن عادت داشته، به كار گرفته شود و يا به طور مداوم در حالت انقباض باشد.اسيب به ريشه هاي عصبي در ناحيه گردن و كمر مانند آنچه در فتق ديسك اتفاق مي افتد نيز مي تواند باعث ايجاد نقاط ماشه اي در عضلات مربوطه شود. نشستن طولاني مدت در حالت غوز كرده هنگام كار با كامپيوتر ، كه باعث ايجاد نقاط ماشه اي در عضلات گردن ، شانه و كمر مي شود،مثالي از حالت دوم مي باشد كه بسيار شايع است.

كمبود تعدادي از ويتامينها و مواد معدني، كم خوني، اختلالات غدد درونريز ، تنشهاي روحي و عصبي  و نيز اشكالات بيومكانيك  از جمله فاكتورهاي مستعد كننده ايجاد تريگر پوينتها یا سندرم درد مايوفاشيال می باشند.

سندرم درد مايو فاشيال يا نقاط ماشه اي چگونه تشخيص داده مي شود؟

تشخيص سندرم درد مايو فاشيال تنها  با تاريخچه دقيق و مغاينه باليني  كامل توسط پزشك آشنا به بيماريهاي عضلاني و اسكلتي امكان پذير مي باشد. انجام آزمايش خون، تصوير برداري و نوار عصب و عضله ، براي بررسي عوامل زمينه اي و فاكتور هاي مقاوم ساز و بررسي نقايص بايو مكانيك ،  گاهي مورد نياز هستند.

درمان

درمان سندرم درد مايوفاشيال ، در قدم اول، تشخيص صحيح و رفع عوامل زمينه اي است . به طور مثال اگر بيماري دچار كوتاهي يكي از اندامهاي تحتاني باشد و ابتدا اين كوتاهي تصحيح نشود  ويا كمبود ويتامينها و املاح  جبران نشود ، ممكن است نقاط ماشه اي مقاوم به درمان باشند يا بعد از مدت كوتاهي مجددا عود نمايند.

درمان اوليه اين بيماري موسوم به اسپري و كشش مي باشد كه ابتدا عضله توسط اسپري سرد كننده ،اسپری شده ، سپس نحت كشش قرار مي گيريد.اين درمان امروزه كمتر انجام مي شود و به جاي آن از روشهاي درماني ديگري استفاده مي شوند :

۱-دارو شامل استفاده از مسكنها ، شل كننده عضلات ،آرامبخشها ، داروهاي ضد افسردگی و انواعي از داروهاي ضد تشنج.

۲-درمانهاي موضعي شامل استفاده از گرما، تحريكات الكتريكي ، اولتراسوند، ليزر

۳-ماشاژ و اعمال فشار بر نقطه ماشه اي

۴ –استفاده از سوزن طب سوزني (dry needling)

۵-تزرق ماده بيحسي به تنهايي يا با كورتون در نقاط ماشه اي

۶-شاك ويو تراپی يكي از موثر ترين درمانها براي درمان سندرم درد مايوفاشيال شاک ویو تراپی است که در کلینیک تخصصی دکتر پاک منش انجام می شود .

لازم به ذكر است كه سندرم درد مايوفاشيال يا نقاط ماشه اي ، عودپذيري بالايي دارند ، لذا براي جلوگيري از بازگشت درد ،انجام تمرينات كششي وتمرينات اصلاحي همانگونه كه پزشك معالج توصيه مي كند و رعايت سبك درست زندگي در فعاليتهاي روزمره ، الزامي است.